Teambuilding activiteit: Totemisatie op de werkvloer

Om aan teambuilding te werken hoef je niet per sé naar de Ardennen te trekken. Kleine acties, kleine inspanningen kunnen een wereld van verschil maken. In deze reeks over teambuilding ga ik op zoek naar leuke, spannende, avontuurlijke en creatieve werkvormen om een betere sfeer (cohesie) te realiseren zodat ook de resultaten verbeteren.

Totemisatie op de werkvloer

Voor deze eerste teambuildingstip kom ik in De Stroomlijn terecht, een bedrijf dat zich heeft gespecialiseerd in klantencontact, met vestigingen in Mechelen, Gentbrugge en Ieper. Er zijn zo’n 200 mensen werkzaam.

Ik had een gesprek met Ivo en Iris, de twee trekkers van het project. Ivo werkt ondertussen 6 jaar als teamleader waarvan 2,5 jaar voor De Stroomlijn in Mechelen. Hij heeft zelf nooit in een jeugdbeweging gezeten omdat hij al van jongs af aan basket speelde in competitieverband. Iris werkt als klantenadviseur in het team van Ivo. Zij is een rasechte scoutsmadam die zich helemaal in dit project gesmeten heeft.

Totemiseren kennen we vanuit de scoutswereld, kun je eens uitleggen wat jullie hebben gedaan en wat het verschil is met de scouts?

Iris: In ons team is totemisatie gebruikt om aan teambuilding te doen, om onze teamgenoten beter te leren kennen en misschien ook wel om onszelf wat beter te leren kennen.

Aan de hand van eigenschappen die iedereen zocht voor 3 collega’s vonden onze teamleader en 2 trainer-coaches’s de meest passende totem en een adjectief (1 overheersende eigenschap als voortotem) voor elke persoon.

Bij de scouts is het niet de bedoeling elkaar beter te leren kennen, normaal ken je elkaar dan toch al bijna 8 jaar. Je leert wel jezelf beter kennen en leert hoe anderen jou zien. Het is ook enkel de leiding dat je eigenschappen zoekt en je totem geeft. Uiteraard gaan zij niet over 1 nacht ijs, maar wordt er enkele dagen en nachten gebrainstormd en zwaar gediscussieerd met de hele leidingsploeg. De totem die je krijgt zal dan ook door iedereen zijn goedgekeurd. Je krijgt je totemdier met 3 of 4 hoofdeigenschappen en een tekstje, je adjectief krijg je pas 2 jaar later en wordt gegeven door de leden die 1 jaar ouder zijn waar je dus mee in de groep zit. De totemisatie zelf wordt meestal vooraf gegeaan door een tocht en verschillende opdrachten.

Ook zal er een moment van bezinning worden ingelast waarin je een tekst over jezelf schrijft. Een  totem wordt gegeven in ceremoniele stijl,met een kampvuur, en wordt altijd in de 4 windrichtingen geroepen. In sommige scoutsgroepen worden de leden voor de rest van hun scoutscariere enkel nog met hun totem aangesproken. Er zal ook nooit een reeds gegeven totemnaam worden uitgereikt aan iemand, er wordt dan een andere naam voor gezocht. Pas als iemand uit de scouts gaat zal de naam herbruikt worden.

In ons team komen ook geen twee dezelfde totems voor. En onze teamleader heeft de totems  plechtig voorgelezen. Spijtig genoeg was er geen ceremonie en geen kampvuur, wat natuurlijk wel begrijpelijk is. We spreken elkaar met onze gewone naam aan, maar de totems komen zeer vaak ter sprake en worden wel gebruikt voor het plezier.

Hoe is dit idee ontstaan?

Ivo: Idee is spontaan bij me opgekomen toen ik naar aanleiding van het per team gaan zitten zat te denken over een actie die de band van het team zou kunnen versterken.  Ik wilde iets ludiek, waarbij tegelijkertijd rekening gehouden werd met één van de opmerkingen die uit de teammeetings naar voor kwam.  Namelijk: “eigenlijk weten we niet juist bij wie we in het team zitten”.   Bij het doorgeven van eigenschappen per persoon zouden ze dan verplicht zijn mekaar eerst wat beter te leren kennen.  Op die manier zou de eerste doelstelling al behaald worden, want ze zouden contact moeten leggen met mekaar.

Wat is de meerwaarde voor jullie bedrijf? Wat willen jullie hiermee bereiken?

Ivo: Een gevoel van groepsgeest creëren en de mensen er op die manier toe brengen iets voor mekaar over te hebben.  Daar kan het bedrijf alleen maar wel bij varen.

Stond iedereen achter het idee/project of waren er ook tegenstanders?

Iris: Niet iedereen stond achter het idee. De mensen die zelf bij de jeugdbeweging zijn of waren, hebben dit zeer enthousiast ontvangen. Anderen vonden het wel leuk maar wachtten toch wat af. Sommigen vonden het ronduit belachelijk, en wensten geen eigenschappen te geven, vermits ze dan die mensen in hokjes zouden stoppen.

Toen we uiteindelijk onze totem kregen was in ons team alle twijfel weggewerkt, iedereen was enthousiast, nieuwsgierig en ook gelukkig met hun totem en gekregen eigenschappen.

In andere teams was dit blijkbaar wat minder, verschillende totems zouden volgens hen niet kloppen. Hier kregen we dan ook te horen dat ze niet snapten waarom dit teambuilding was en dat ze zich terug op de kleuterschool waanden. Zij hebben elk apart eigenschappen moeten zoeken en enkel tijdens de teammeeting. Dat gaf dus duidelijk een groot verschil.

Het is dus belangrijk hoe de totemisatie en de werking er rond wordt aangepakt.

Rond deze totems kan nog meer gedaan worden, al dan niet buiten de uren.

Hoe kon je iedereen enthousiast krijgen om hieraan deel te nemen?

Ivo: Hebben het idee eerst trachten te kaderen in de teammeetings.  Mijn collega’s (Marie en Patricia) en ikzelf hebben daar getracht om het idee zo enthousiast mogelijk voor te stellen, daar waar we ook enkele bedenkingen hadden bij het per team gaan zitten.  Een groot aantal operatoren is dan spontaan mee op de kar gesprongen en vonden het tof.  Een kleine minderheid was er niet zo voor te vinden maar hebben toch deel genomen.  Bij het definitief toekennen van de resultaten werden alle totems enthousiast in ontvangst genomen, ook al was er hier en daar een kleine opmerking mbt het resultaat.  Zo warden jonge dames niet er graag als Gnoe aangesproken.

Hoe heb je het concreet aangepakt?

Iris: Onze teamleader kwam op de teammeeting met het idee om iedereen een passende totem te geven.

Iedereen trok drie namen uit de spreekwoordelijke hoge hoed en begon naarstig te schrijven.

De bedoeling was om voor elke operator en de twee trainer-coaches’s en 1 teamleader enkele goede en enkele slechte eigenschappen te noteren. Natuurlijk kan je niet iedereen even goed kennen en werden de koppen bij elkaar gestoken om te konkelfoezen over de vaak hilarische eigenschappen van onze medemens. Als we genoeg eigenschappen hadden vergaard konden we deze inleveren bij onze teamleader. In de totemboeken van de scouts staan bij elke eigenschap nummers, elk nummer komt overeen met een dier wat verder in het boek.

Alle totems waarin 1 van de eigenschappen voorkwam werden gelezen en diegene die in aanmerking kwamen voor die persoon werden genoteerd

Als zo alle eigenschappen en ook alle mogelijke totems van een persoon aan bod waren gekomen konden we beginnen schrappen. De totem die het best paste bij een persoon werd dan met adjectief , tekst en mooie foto afgeprint.

Op het bureau van onze trainer-coach ligt nu een reeds vrij dik totemboek, met de totems van al onze teamleden en ook de bazen natuurlijk en waarschijnlijk komt er ook nog een organigram met deze dieren. Voor onze nieuwe collega’s is de zoektocht naar eigenschappen ook reeds begonnen. En wij als fiere anciens hangen telkens onze totem aan het bureau’tje waar we zitten.

Kreeg iedereen een positieve totem?

Iris: Iedereen kreeg een positieve totem, er bestaan eigenlijk niet echt negatieve totems.

De bedoeling is dit het dier bij jou persoonlijkheid past.

Je zou het negatief kunnen maken door er een zeer negatieve eigenschap voor te zetten, maar zoiets wordt normaal niet gedaan. Wat niet wil zeggen dat er niet wat negatieve eigenschappen in een dier kunnen zitten, dit is echter allemaal relatief.

Waren er ook verrassingen voor bepaalde mensen? Bv: dat mensen een naam kregen die ze helemaal niet hadden verwacht?

Ivo: Een algemene vaststelling is dat in het merendeel van de totems de vergelijking met het eigenlijke dier treffend is.  Men lijkt er in veel gevallen zelfs een beetje op.  Maar ja, er waren verrassingen, maar dan steeds in positieve zin: “oh, leuk dat collega’s zo over me denken”, “dit had ik niet verwacht, maar ik vind het wel een leuke totem”, …

Ik kan me voorstellen dat sommige mensen een zelfinzicht krijgen door het krijgen van een bepaalde totem. Kunnen die mensen verdere begeleiding krijgen om te groeien?

Ivo: De naam van het dier is gebonden aan het karakter van de persoon en daar zal normaalgezien niet erg veel aan veranderen.  Het adjectief is er om een positieve eigenschap van de persoon extra in het licht te zetten, dit kan eventueel evolueren.

Hoe zal het project nu verder verlopen? Krijgen nieuwe mensen na een tijdje ook een totem, kunnen die namen nog veranderen of was het een eenmalig project?

Ivo: We gaan trachten om alle mensen die nieuw beginnen op een zo kort mogelijke periode van een individuele totem te voorzien.  Uiteraard moeten we eerst de kans krijgen om iemand goed te leren kennen.  Daarom is het mijn doel om bij het krijgen van een vast contract ook de totem toe te kennen.

Heb je het doel bereikt dat je bij aanvang had?

Ivo: Er moet nog verder aan gewerkt worden maar ik heb toch het idee dat het goed onthaald werd en dat er inderdaad wel communicatie en goodwill ontstaan is tussen collega’s die eerder niet met mekaar spraken.

Bedankt voor dit gesprek!

Wil jij ook jouw ervaring delen met deze werkvorm, of heb jij een teambuildingstip? Geef dan jouw reactie onderaan dit artikel.