Honden plassen overal tegen of blaffen en grommen. Katten plassen of sproeien tegen meubels en muurtjes. En dat vogeltjes zingen voor jouw plezier is ook maar een mythe. Deze dieren doen dit om hun territoria te verdedigen.

Iedereen wil een hond zijn

Wist je dat ook mensen heel wat strategieën hebben ontwikkeld om hun bezit (materieel maar ook psychische ruimte) te verdedigen?

Mensen veroveren, beheren en verdedigen

Elk individu heeft een eigen leefwereld. Hiermee bedoel ik niet alleen al jouw materiële bezittingen, maar ook al jouw verworven rechten, jouw rollen (student, collega, papa of mama, kind, …) jouw ideeën, verlangens, dromen, opvattingen, verantwoordelijkheden, …

Wanneer we voelen dat iemand hieraan wilt raken,
dan schieten we in een verdedigingsmechanisme.

Om dat te illustreren geef ik je hieronder enkele situaties. Lees ze even en voel wat ze met jou doen:

je woont net samen met je partner en je schoonmoeder komt om de twee dagen kijken of alles netjes is en of ze niet moet “helpen”
er komt een reorganisatie op het werk maar er is onduidelijkheid over de nieuwe taakverdelingen
op een vergadering wordt er niet naar jouw mening geluisterd
je woont nog bij je ouders, je wil heel erg graag naar die fuif maar het mag niet
je hebt fantastische ideeën voor de club waarvan je lid bent, maar niemand staat ervoor open
…

Voel jij ook die spanning die hierdoor ontstaat? Je voelt wellicht aan dat je hier iets mee moet doen. In de territoriumleer noemen we deze spanning “agressie”, maar bekijk dit niet louter als fysieke of verbale agressie.

In de territoriumleer betekent agressie:
aangeboren en gezonde drift met als doel
het verwerven, beheren en verdedigen van territorium.

Welke wapens zet jij in?

Door de jaren heen ontwikkel je een arsenaal aan wapens. Deze wapens worden ingezet om territorium te behouden of nieuw gebied te verwerven in de interpersoonlijke relaties.
Ik geef je hier enkele voorbeelden van wapens.

Snelle overname:
Men bezet het territorium voordat iemand kan reageren. Tegen dat de ander zijn krachten heeft verzameld, heeft men er reeds vaste voet.
Bv: Bij een taakverdeling zegt iemand uit de groep “die taak doe ik wel” zonder dat anderen de kans krijgen om te reageren

Geleidelijke infiltratie:
Langzaam andermans territorium innemen. Men beperkt zijn actie niet tot een bepaald terrein, maar men gaat geleidelijk aanspraak maken op aangrenzende territoria.
Bv: Je schoonmoeder die af en toe langskomt en voor je het weet doet ze heel het huishouden

Definiëring:
De agressor omschrijft zichzelf, de andere en de situatie op zo’n manier dat het slachtoffer in overeenstemming met deze definitie gaat handelen.
Bv: “jij bent iemand die te vertrouwen is, aan jou kan ik iets vertellen zonder dat iemand anders ter ore komt”

Vleierij:
Dit is bijna hetzelfde als een compliment, maar het heeft de bedoeling de ander iets afhandig te maken.
Men kent de ander een territorium toe waarop die geen aanspraak maakt en dat hij niet kan beheren. Men kiest dit stuk territorium echter zo zorgvuldig dat het geen verlies voor zichzelf meebrengt. Terwijl de ander door vleierij afgeleid wordt, neemt de vleier een stuk territorium van het slachtoffer weg.
Bv: “jij bent zo goed in de keuken! Zou jij deze avond willen koken?”

Hulpeloosheid:
Om onaangename verplichtingen niet te moeten nakomen. Soms is het ook de bedoeling om aandacht te trekken. Wat meestal gebeurt, is dat een hulpeloze de controle over zijn territorium behoudt, maar het werk door anderen laat doen.
Bv: “ik heb twee linkerhanden, zou jij dat schilderij willen ophangen?”

Ziekte:
Dit is een uitbreiding van hulpeloosheid. Mensen kunnen iets niet omdat ze er te ziek voor zijn. Hier wordt ziekte gebruikt als een excuus. Dit wapen werkt gewoonlijk goed. Het is niet vriendelijk zieke mensen niet te helpen. We voelen ons schuldig bij een weigering.
Bv: “ik voel me zo ziek… zou jij een theetje willen zetten?”

Verleiding:
Dit is een methode om koopjes voor te stellen waarbij men zijn territorium opgeeft in ruil voor allerlei verleidelijke beloften.
Bv: “als jij je kamer opruimt, dan mag je toch naar die fuif”

Ik doe het voor je bestwil:
De ene valt het territorium van de andere binnen door kritiek of vrijblijvend advies en voegt daar dan bij dat het om het goed van de andere is. Het is moeilijk tegen dat wapen in te gaan, want het getuigt van een slechte opvoeding om iemand die met hulp afkomt af te wijzen.
Bv: “je mag niet naar die fuif want je hebt binnen enkele weken examens… ik doe het voor je bestwil”

Er zijn nog een heleboel andere wapens en misschien ken jij er wel nog een paar?