We hebben een aangenaam gesprek. En plots gebeurt het: je voelt je misbegrepen. Of sterker nog: je voelt je aangevallen. Je had het niet zien aankomen want je voelde je nochtans goed in je vel. Maar daar maakte die ander nu wel mooi een eind aan. Die reactie van de ander maakt je in één slag doodongelukkig, kwaad en verdrietig tegelijkertijd.

Je herkent het wellicht wel, want het overkomt ons allemaal. Je moet in zo’n situatie al bijna een halve boeddha zijn om vervolgens niet na te trappen of zelf een verwijt te maken.

In dit artikel ga ik graag dieper in op SOS-taal in communicatie en geef ik je enkele tips om een conflictueus gesprek opnieuw om te buigen naar een goed gesprek.

Wat is aanvallende taal?

Je bent weeral te laat.

Je doet nooit eens iets voor mij.

Kun jij nu nooit eens tevreden zijn?

Moet ik nu altijd alles zelf doen?

Jij bent zo slordig!

Je merkt misschien al bij het lezen van bovenstaande zinnetjes dat je niet echt blij wordt van deze uitspraken. Nee, het is niet fijn om dit te moeten horen. Dit zijn - wat we noemen - SOS-zinnen of SOS-taal.

De ander (of jezelf) heeft nog niet de juiste manier gevonden om te zeggen wat hij/zij wou, en daarom gebruikt hij/zij nu even erg aanvallende taal. Als je kritiek als SOS-taal gaat beschouwen, dan is het gemakkelijker om ermee om te gaan. Het gebruik van “je-taal” (dus: jij bent, jij doet, … ) komt als erg aanvallend over omdat er een oordeel in schuilt. Je voelt je als het ware veroordeeld als iemand tegen jou zegt: je bent slordig.

Daarnaast wordt in bovenstaande uitspraken ook zeer subjectieve taal gebruikt, zoals “terug, opnieuw, teveel, te weinig, altijd, vaak, … “. Dit zorgt ervoor dat je je opnieuw beoordeeld voelt. Kritiek of SOS-taal in communicatie ervaren we vaak als aanvallende communicatie.

Hoe komt het dat we ons aangevallen voelen?

Als mens zijn we een sociaal “dier”, we leven al eeuwen in groep. Het leven in groep was lange tijd ook onze levensverzekering, want daar waren we relatief veilig voor buitenstaanders en wilde dieren. Gedrag stellen of het niet voldoen aan de verwachtingen van de groep kon betekenen dat je uit de groep werd gezet en vervolgens kon je niet overleven. Wanneer iemand ons kritiek geeft, dan kun je wel eens het innerlijk stemmetje horen: “jij bent niet goed genoeg”, “je bent het niet waard”, ….

Gebruik de kracht van verbindende communicatie

Verbindende communicatie of geweldloze communicatie is een zeer krachtige manier van communiceren. In een eerder artikel schreef ik "Bang voor een conflict? Gebruik de kracht van verbindende communicatie". Dankzij de 5 concrete stappen in dat artikel lukt het veel beter om te zeggen wat er op je lever ligt, zonder dat je op zere tenen trapt. Of wanneer jij kritiek krijgt, lukt het veel beter om het te kaderen als "SOS-taal" en kun je veel gerichter met zo'n kritiek omgaan. Het blijft evenwel altijd een oefening om dit goed te doen.

Ga van een probleemgericht naar oplossingsgericht gesprek

Het zit in onze natuur om vaker (of eerst) het negatieve te zien. Ook dat heeft te maken met onze ontwikkeling als mens. Eerst het gevaar spotten en dan pas plezier. Ook in communicatie ervaren we vaak dat we het probleem blijven benoemen, dat we in het negatieve blijven hangen. Wanneer we de focus verleggen naar het oplossingsgerichte, dan komt er ademruimte. Vraag aan de ander wat hij of zij wil in de toekomst.

De mirakelvraag is daarbij altijd een leuke opener. Vraag aan de ander: stel dat ik een toverstokje had en ik tover de oplossing deze nacht, wat zou er dan morgen voor jou anders zijn?

Wat als je niet tot een oplossing komt?

Soms is het water te diep. Je komt niet tot een win-win waarbij elke partner zich goed voelt. Soms is de tijd nog niet rijp, zijn de wonden te diep geslagen. In zo’n situatie raad ik je aan om het gesprek even te laten rusten en een nieuw moment af te spreken waarbij jullie het gesprek verder zetten. Wellicht ligt de focus op dit moment teveel op wat jullie als oplossing zien en niet wat de onderliggende behoeftes zijn. Kom dus op een later tijdstip terug en maak voor jezelf eerst duidelijk wat jouw onderliggende behoefte is. Vertrek dus opnieuw van de “ik-boodschap”. En stel jezelf (en de ander) de vraag waar je nood aan hebt.

VRAAG: Hoe ga jij om met kritiek of "SOS-taal"? Schrijf jouw tip bij de reacties