Je herkent het wellicht wel: je staat voor een keuze…. maar je kunt niet kiezen. Er zijn dan ook zoveel situaties waarbij we een waaier van mogelijkheden krijgen. Als we in de winkel komen dan hebben we keuze uit 20 verschillende soorten confituren, als we een nieuwe auto nodig hebben dan zijn er wel 40 verschillende merken met elk 100 verschillende modellen. We kunnen alles worden wat we willen, we kunnen blijven veranderen van job, we kunnen scheiden van onze partners en dan vinden we via verschillende websites wellicht veel keuze om nieuwe mensen te ontmoeten. 

Ik weet het nog alsof het gisteren was. In juli 2016 genoten we van het zonnetje in Spanje. Het was intussen al twee jaar geleden dat we op “grote vakantie” konden omdat we in 2014 een prachtig cadeautje kregen, nl. de geboorte van onze kleinste Sien. We houden ontzettend van kamperen. Enkele maanden voor vertrek begonnen we met de voorbereidingen. We wisten dat het opnieuw Spanje zou worden en dat we zouden kamperen. Maar onze campingcar (je weet wel, zo’n vouwtent) begint te verlangen naar z’n pensioen na 25 jaar dienst. Het is een oud karretje en hier en daar is de ouderdom zichtbaar merkbaar.

Dus we begonnen te dromen over iets nieuws… een nieuwe campingcar? Of zouden we eerder een caravan kopen? Of nee: een mobilhome! Of misschien toch eerder meer een gezinstent? Of mijn droom, zo'n oldtimer volkswagen kampeerwagen.

Hoe meer we erover nadachten, hoe meer keuzes er kwamen en hoe meer voor- en nadelen per keuze zichtbaar werden. Ook zagen we plots beperkingen in onze keuzes. Voor heel wat caravans en mobilhomes heb ik een ander rijbewijs nodig. En om dat dit jaar nog in orde te krijgen, daar was geen tijd voor of het zou holderdebolder moeten gebeuren. Uiteindelijk hakten we de knoop door: we besloten om dit jaar met onze oude campingcar op reis te gaan. De knoop was doorgehakt en het gaf een bevrijdend gevoel. Na onze vakantie kan ik nu ook zeggen dat dit echt wel de juiste keuze was. We hadden een zeer goed verlof en ons “huisje” heeft het goed doorstaan.

Knettergek van het “niet kunnen kiezen”.

Misschien word je zelfs echt knettergek van het niet kunnen kiezen. Het neemt soms zelfs alle tijd in beslag. Je piekert er de hele tijd over. Zeker als het rond belangrijke levensthema's gaat: de keuze voor een andere baan, de keuze voor een partner, de keuze voor kinderen, de keuze voor een opleiding, de keuze voor een grote aankoop, de keuze voor hobby's ....

Maar, wat maakt kiezen nu toch zo moeilijk?

1. Je denkt dat je een keuze hebt

De tijd waarin we vandaag leven, geeft ons de indruk dat alles mogelijk is. De winkels staan vol van de zelfhulp boeken en dit geeft ons de illusie dat we alles kunnen worden wat we maar willen. De maakbaarheid van de maatschappij of de maakbaarheid van de mens is een illusie. Ja, we kunnen groeien en beter worden in wat we doen. Maar dat is niet onbeperkt. Er zijn grenzen aan onze mogelijkheden. We hebben immers niet al het geld van de wereld en ook onze tijd is beperkt.

2. Je bent een “people pleaser”

Je wil anderen gelukkig maken? Of anders gezegd: je wil anderen zeker niet ongelukkig maken? Bang om anderen te kwetsen? Een tweede belangrijke oorzaak dat we het moeilijk hebben met kiezen, is omdat we bang zijn voor de afwijzing of anderen af te wijzen. Kiezen betekent dat je uitkomt voor wat jij wil. Misschien heb je de overtuiging dat jouw keuze iemand anders ongelukkig zal maken. Heel vaak doen we iets niet uit schrik om afgewezen te worden en er niet meer bij te horen. Uiteraard is dit een illusie, een verkeerde mindset. Want als we altijd gaan leven volgens de wensen van iemand anders, dan zul je nooit echt gelukkig kunnen zijn.

3. Niet kiezen is gemakkelijker

Niet kiezen en dus de keuze vermijden is een optie. Ook dit is waar heel veel mensen voor kiezen. En ook begrijpelijk. Niet kiezen is veel simpeler dan wel kiezen. Je keuze uitstellen of niet maken, vraagt immers geen actie van jou. Ook hier is het probleem dat niet kiezen eigenlijk ook een keuze is, maar wederom een keuze voor wat andere mensen jou opdringen.

4. Je hebt een sterke drang naar perfectie

Als je dan toch moet kiezen, kan het maar beter de juiste keuze zijn. We willen achteraf geen spijt van onze keuze hebben. Dat wat we willen moet juist en het liefst perfect zijn. Onze drang naar perfectie komt in de weg te staan om een keuze te maken. Omdat we de beste keuze willen maken, maakt dat we helemaal niet meer kiezen.

5. Je bent het contact verloren met je eigen behoeftes en noden

Wanneer we lange tijd met anderen bezig zijn, dan kan het gebeuren dat je het contact met jezelf verliest. Je was zo druk bezig met te voldoen aan de verwachtingen en de wensen van anderen, dat je jezelf nooit de vraag hebt gesteld wat jij nu eigenlijk wou. Dit maakt kiezen natuurlijk erg moeilijk.

Drie simpele maar effectieve tools om de knoop eindelijk door te hakken

Kiezen kan dus erg moeilijk zijn. Er zijn, zoals hierboven beschreven, redenen genoeg die het ons moeilijk maken. Maar in essentie is kiezen niet zo moeilijk. Kiezen is een actie. Het is iets doen. Niet enkel met ons hoofd denken of piekeren, maar letterlijk iets “doen”.

1. Handelen ipv te piekeren

Zo zou een simpel stappenplan om te kiezen eruit kunnen zien:

1. volg je buikgevoel
2. hak de knoop door
3. handel er naar
4. maak er het beste van

Ik zei het je, simpel maar doeltreffend.

2. Haal de zwaarte van je keuze

Wat het zo moeilijk maakt om te kiezen, is dat het vaak lijkt alsof een keuze voor eeuwig is. Door je woordkeuze te veranderen, kan er ook heel wat in je gevoel voor de keuze veranderen. Ga voor het experiment en baken het in tijd af. Je hebt het bijvoorbeeld moeilijk op je werk en je weet niet of je wel of niet ander werk wil? Kies dan om nu 3 maanden voluit voor jouw werkgever te gaan en dan opnieuw te evalueren na die tijd. Of je wil als zelfstandige starten, maar je weet niet of het iets is voor jou. Ga er dan bijvoorbeeld eens 6 maanden voor (en vraag bijvoorbeeld onbetaald verlof aan je werkgever). Een simpele tool om "de zwaarte" van het kiezen te verlichten.

3. Bouw een levenskompas

Enkele weken geleden schreef ik het artikel: Moeite met kiezen? Een levenskompas helpt je Ook dit is een ideaal instrument om betere keuzes te kunnen maken.