Feestdagen zoals Kerstmis, Nieuwjaar of Pasen zouden fijn moeten zijn, zeker als je dit kunt vieren in familieverband. Het zijn momenten van ontmoeting en verbinding. Helaas merk ik een tendens dat mensen steeds minder in feeststemming zijn. Sterker nog, ze kijken op tegen de verplichte familiefeesten. Hoe overleef je een familiefeest als het een verplichting is en je er absoluut geen zin in hebt? Dat is de insteek van dit artikel.

Steeds meer mensen breken de banden met hun familie

In Nederland wordt door het netwerk van notarissen elk jaar gepeild naar de familiebanden. Daaruit blijkt dat 83% van de Nederlanders kerst viert met familie. Dat is best veel. Maar niet alle familieleden schuiven aan bij het kerstdiner. Maar liefst 38% heeft geen contact meer met een of meerdere familieleden. En die mensen zouden gemiddeld 8 à 12 jaar geen contact meer hebben met die familieleden.

Verder zegt het onderzoek: "Vooral met broers en zussen (67%) is het contact verbroken. In de meeste gevallen is er een ruzie geweest (48%) of is het gezin uit elkaar gevallen nadat beide ouders zijn overleden (17%). Ruim 20% van de ouders heeft geen contact met een of meer kinderen en/of kleinkinderen."

Het onderzoek in Nederland zal wellicht niet zoveel afwijken van de Belgische situatie.

Je kiest je familie niet

De plaats waar je geboren wordt en bij welke familie je terecht komt, kiezen we niet zelf. Het gebeurt gewoon. Maar jouw familie staat wel voor je herkomst, het zijn je wortels. Het zou een plek kunnen zijn waar je kunt “thuiskomen”, waar je jezelf kunt zijn zonder iets “te moeten zijn”. Waar je jezelf kwetsbaar kunt opstellen zonder de schrik om daarop afgewezen te worden.

De drukte en de prestatiemaatschappij

We leven steeds onder een groter wordende druk. We moeten met z’n allen presteren, hoge posities bekleden, meer geld verdienen, etc …  En dat blijkt ook te leven in onze families. We vergelijken ons met elkaar, we willen voldoen aan wat anderen van ons verwachten en al zeker in familieverband.

De vrees voor afwijzing is zo groot dat we soms zelf kiezen om de ander af te wijzen om zelf niet gekwetst te worden.

Wat verwacht je van jouw familie?

De sleutel om bevrijd te worden van alle angsten die leven bij hoe je kijkt naar je familie, ligt volgens mij bij je verwachtingen. De familie zou dé plek moeten zijn waar je gewoon kunt “zijn”. Niet meer, maar zeker ook niet minder. Is dat momenteel zo bij jou? Of voel je de drang om toch te gaan presteren in je familie? De drang om te tonen wat je allemaal bereikt? Of je te schamen voor wat je niet hebt bereikt?

Als ontmoeten “moeten" wordt

Een familiefeest is tegenwoordig vaak de enige plek waarbij er nog ontmoeting is tussen familieleden. Tussendoor lijkt iedereen het veel te druk te hebben met werken, gezin, hobby’s, etc. Buiten het feest zien we mekaar zelden.

Dit maakt dat de druk op zo’n feest wel erg hoog wordt. We proppen alles in een kort moment van enkele uren. En na de eerste verhalen, ontstaat al snel een gevoel van leegte. We worden met onze neus gedrukt op het feit dat er ook minder fijne gevoelens zijn: eenzaamheid, niet gezien worden, je onveilig voelen, ...

5 tips om de feestdagen te overleven

• Eerst en vooral is een familiefeest NIET verplicht. Je hoeft er niet naartoe als je dat niet wil. Kies bewust om al of niet te gaan. .
• Als je naar het familiefeest gaat, wees je bewust van je verwachtingen en vraag jezelf af of het realistisch is wat je wilt. Je kunt van familieleden die voortdurend kritiek hebben op jouw manier van leven niet verwachten dat ze tijdens het feest plots geen kritiek meer hebben. .
• Verdoof je niet om “niet te voelen”. Het verdoven van onszelf (drinken, buitensporig veel eten, … ) om niet te hoeven voelen wat we missen, belast ons achteraf met een nog negatiever gevoel. .
• Praat over onderwerpen die aangenaam zijn. Probeer hierbij zo dicht mogelijk bij jezelf te blijven, verwoord wat je denkt en hoe je je voelt op een rustige manier. Ga niet in de verdediging maar gebruik zinnetjes als: 'blijkbaar verschillen we hierin van mening', of 'het is uw goed recht om het zo te zien', of 'ik denk niet dat we er hier uit zullen geraken dus misschien spreken we beter over iets anders'. .
• Zoek niet hopeloos naar aansluiting. Als de grondverhoudingen tussen jou en de familie niet juist zitten, dan is het familiefeest niet het moment om dit recht te trekken. Veel beter is om eerst voor jezelf uit te puzzelen wat er in jouw gevoel verkeerd loopt, dit op een rijtje te zetten en op een gewone dag een afspraak te maken met dat familielid om het uit te praten (als je dit al wenst).

Voel je je toch nog eenzaam, uitgesloten en alleen? Denk er misschien eens over na hoe je een eigen familie kunt samen stellen. Een bloedband is niet nodig om zielsverwantschap te voelen. Vier met de zelf samengestelde familie ook feest en laat dit een tegenwicht zijn voor de 'verplichte' feesten.

Wil je graag meer lezen over dit onderwerp, lees dan dit artikel: Die Dagen (van Families- En Andere Kwesties).

Vraag: hoe kijk jij naar de komende feestdagen en wat helpt jou om ze te "overleven"?