Soms duikt het zomaar op. Bijvoorbeeld na een leuk feestje kom ik thuis en komen er piekergedachten zoals de vraag of ik me niet te belachelijk heb gemaakt. En dan komt tegelijkertijd een immens gevoel van schaamte. Zomaar, zonder aanwijsbare reden. Schaamte is een onaangenaam gevoel dat ik al mijn hele leven ken.

Maar schaamte is duidelijk een gevoel waar ik niet alleen last van heb. Ook bij heel veel van mijn klanten blijkt schaamte een gekend gevoel te zijn. Het ligt vaak aan de basis waarom we bepaald gedrag stellen, of net niet stellen. Zoals je helemaal laten gaan op de dansvloer, een nieuwe job zoeken, iets lief zeggen tegen je partner. In dit artikel ga ik verder in op dat thema en uiteraard kan Brené Brown niet ontbreken in dit artikel.



Brené Brown is professor aan de universiteit van Houston Graduate College of Social Work. In juni 2010 gaf ze een lezing op de TEDX conferentie van Houston over: “De kracht van kwetsbaarheid”. Haar hele carrière doet ze onderzoek naar verbinding, kwetsbaarheid, moed, authenticiteit en schaamte. Volgende tekst van haar vat mooi samen wat zij onder deze begrippen verstaat.

Verbinding tussen mensen en de mogelijkheid om je verbonden te voelen is wat zin geeft aan het leven. Zo zitten we neurobiologisch in elkaar, stelt Brené Brown.

Darwin zou stellen dat verbondenheid instinctief is. De mens is een kuddedier en om te kunnen overleven heb je mensen nodig die bereid zijn om voor jou te zorgen, je te beschermen, je te redden indien nodig.

Brené Brown vroeg bij het begin van haar onderzoek heel wat mensen naar hun ervaring met “liefde”, “erbij horen”, “verbinding”. Ze ontdekte dat als je mensen vraagt over “erbij horen”, ze vertellen over hun meest gekwetste ervaring van uitgesloten worden. Als je mensen bevraagt over “verbinding”, vertellen ze verhalen over “niet verbonden zijn”.

Schaamte, de angst als struikelblok voor "geluk"

Schaamte bleek aan de basis te liggen van de angst om niet verbonden te zijn en staat in de weg om geluk te ervaren. De angst om niet goed genoeg gevonden te worden. De angst om uitgesloten te worden. En deze angsten gaan gepaard met negatieve of belemmerende gedachten zoals: “ik ben niet slim genoeg”, “ik ben niet mooi genoeg”, “ik ben het niet waard”, …

Schaamte is blijkbaar iets universeel, we hebben het allemaal. Heel veel mensen willen er niet over praten. Maar het perverse is dat hoe minder je erover praat, hoe meer je er last van hebt.

Om te zorgen dat er verbinding tot stand komt, moeten we onszelf toestaan gezien te worden, écht gezien.

Zes jaar lang heeft Brown onderzoek gevoerd naar dit thema. Ze stelde vast dat er twee groepen mensen zijn. De eerste groep heeft een besef van waardigheid, een heel sterk besef van liefde en erbij horen. De tweede groep worstelt hier altijd mee en vraagt zich altijd af of ze wel goed genoeg zijn. Het enige verschil tussen die 2 groepen was dat de eerste groep écht gelooft dat ze het waard zijn om liefde te ervaren en erbij te horen.

Vier eigenschappen van mensen die in verbinding staan met zichzelf en anderen

Brené Brown merkte vier eigenschappen op bij mensen die geloven dat ze het waard zijn om verbonden te zijn:

• Moed: de moed hebben om te vertellen wie je bent met je hele verhaal. Durven onvolmaakt te zijn.
• Mildheid: aardig en mild zijn voor jezelf en daardoor ook voor anderen.
• Authenticiteit: de bereidheid hebben om los te laten wie je denkt te moeten zijn en helemaal te zijn wie je bent.
• Kwetsbaarheid: bereid zijn om als eerste iets te zeggen of te doen zonder garantie op succes. Om te investeren in een relatie of er nu een kans op slagen is of niet. Je kwetsbaar durven opstellen.

Dit lukt voor een grote groep mensen niet. Brené Brown komt tot vier grote pijnpunten waarom het vaak niet lukt om bovenstaande eigenschappen ten volle in de wereld te zetten:

• De drang naar meer en meer: materialisme, genot, verslaving,…
• Het wegduwen van onze onzekerheid en het “niet weten”.
• De drang naar perfectie, het perfecte leven, perfecte huis, perfecte job, perfecte moment,…
• Het ontkennen van je eigen verantwoordelijkheid of invloed.

Volgende week ga ik verder met deel 2 van dit artikel. Dan focus ik me helemaal op tips die helpen om met de schaamte in je leven om te gaan.

Vraag: herken jij ook het gevoel van schaamte en wat heeft jou geholpen in jouw groeiproces?