Hoogbegaafdheid en onderpresteren zijn relatief nieuwe begrippen. Mensen, zowel volwassenen als kinderen, die vaak te horen krijgen dat ze beter kunnen, dat ze lui zijn, te weinig doen voor school, ongeïnteresseerd lijken, ... zouden wel eens slimme onderpresteerders kunnen zijn.

Persoonlijk herken ik mezelf als kind in het gegeven van onderpresteren. Mijn hele lagere en middelbare schooltijd kreeg ik te horen dat ik beter kon, dat ik te weinig deed voor school. Mijn punten waren telkens met de hakken over de sloot. En het klopt ook. Ik kon beter. En voor dat onderpresteren waren heel wat redenen.

Om de begrippen "onderpresteren" en "hoogbegaafdheid" meer onder de aandacht te brengen, geef ik de komende 3 dagen graag het woord aan 3 experts in deze materie: Véronique Minnebo,Tania Gevaert en Ophélie Desmet.

Vandaag starten we met een artikel van Véronique Minnebo.

Na het vermoeden: de bevestiging komt van hoogbegaafdheid

De ontdekking dat je kind hoogbegaafd is, doet wat met je, als ouder én als mens. Mogelijk had je al langer een vermoeden, maar toch kan de bevestiging je overweldigen en heel wat vragen oproepen. Bij een degelijk begaafdheidsonderzoek door een deskundige in hoogbegaafdheid, zal die laatste al heel wat onduidelijkheid wegnemen en vragen beantwoorden: welke stappen kun je zetten om je kind zo goed mogelijk te begeleiden op weg naar ontplooiing en zelfbewustzijn? Wat kan de school doen? Waar vind je ontwikkelingsgelijken en boeiende activiteiten? Wat kun je zelf doen als ouders? Deze en andere belangrijke vragen komen aan bod tijdens een adviesgesprek met het onderzoeksbureau. Vaak kun je ook op de deskundigen rekenen om de communicatie met de school mee te voeren en samen te denken over het leerproces van je kind.

Maar hoe verder?

Hiermee ben je in de eerste periode na het onderzoek wel zoet. Maar na verloop van tijd begint het soms te knagen: de opluchting omdat je weet wat er aan de hand is, ebt wat weg. Oplossingen blijken niet altijd even evident, en het etiket hoogbegaafd blijkt ook geen toverstaf of wondermiddel. Bepaalde trekken van je hoogbegaafde kind kun je misschien niet meteen rijmen met hoogbegaafdheid. Je hoorde misschien al wat over de typische asynchrone ontwikkeling van hoogbegaafde kinderen, maar wat betekent dat nu concreet, hier, voor jouw kind? En vanwaar al die hoogoplopende emotionaliteit, plots, ook bij jezelf? Waarom lijkt je gezin zo vaak in woelig vaarwater te verkeren, en hoe moet je daarmee omgaan?

Schuldgevoel

Soms krijgen je ook een glasheldere spiegel voorgehouden door de interactie met je kind. Puzzelstukjes vallen, maar niet altijd meteen op de juiste plaats. Oud zeer kan plots in alle hevigheid naar boven komen: “hadden mijn eigen ouders toen maar geweten…” Schuldgevoel steekt de kop op: je wil het zo ontzettend goed doen, je hebt ook zoveel gelezen over hoogbegaafdheid, hoogsensitiviteit… en toch lijkt het vaak zo moeizaam of chaotisch te lopen en krijg je niet voldoende grip op de dynamiek in je gezin.

Jouw rol als ouder

Natuurlijk loopt het vaak ook gewoon goed en rustig, en gelukkig maar! Maar toch zie ik in mijn praktijk vaak ouders aankloppen, die in dit hele verhaal zichzelf wat zijn kwijtgeraakt of worstelen met de (h)erkenning. Dat de buitenwereld regelmatig klaarstaat met een mening, die niet aansluit bij wat je zelf ziet en voelt, helpt natuurlijk niet om je zelfvertrouwen en evenwicht terug te vinden. Nochtans is jouw rol als ouder in de ontwikkeling van een kind van ontzettend groot belang om je kind zich veilig te laten hechten, tot bloei komen en zijn of haar potentieel waar te maken. En je hebt ook de kracht in je om dat te doen. Je bent er evolutionair toe voorbestemd.

Daarom raad ik ouders ook altijd aan om zichzelf, als ouder én als mens te leren kennen, begrijpen, waarderen en met mildheid te bejegenen. Vaak valt de appel immers niet ver van de boom, en blijken perfectionisme, een (te) hoge lat voor je eigen ouderschapskwaliteiten, gepaard met een grote intensiteit en gevoeligheid de woelige golven in je gezin mee in beweging te brengen en houden.

Volgende 7 tips kunnen je helpen de kracht in jezelf aan te boren en het evenwicht in je gezin te herstellen.

1. Besef dat hoogbegaafdheid meer is dan enkel een hoge intelligentie. Hoogsensitiviteit, intensiteit, een kritische ingesteldheid, een groot gevoel voor rechtvaardigheid, gedrevenheid en creativiteit, maar ook een asynchrone ontwikkeling… horen net zo goed tot het plaatje. Dat betekent dat het met jouw kind inderdaad sneller kan knetteren dan bij anderen. .
2. Wees je bewust van die appel en de boom. Hoogbegaafdheid kent ook een sterke genetische factor. Dat betekent dat je de eigenschappen van je kind mogelijk ook bij jezelf en/of je partner herkent. En misschien ook bij je andere kinderen. .
3. Kijk in de spiegel die je kind je voorhoudt, maar laat het beeld niet vervormen. Neem wat afstand van wat je ziet. Focus niet enkel op minder fraaie details, maar zie het totaalplaatje: zowel jij als je kind zijn meer dan enkel de hoogbegaafdheid. Of de fouten die je maakte. Trouwens: uit fouten kun je leren. Altijd. .
4. Maak ook eens een foto van je gezin: waar sta jij als ouder? En je partner? Welke rol(len) neem je in? Ben je daar tevreden mee? Neem je die positie bewust in of gaat het eerder om vast(geroest)e gewoontes? En hoe kun je bijsturen waar nodig? .
5. Jij als ouder (datzelfde geldt natuurlijk voor je partner) bent de belangrijkste volwassene in het leven van je jonge kind. Dat betekent dat jij de grenzen stelt. Die heeft een kind namelijk nodig om veilig op te groeien. Welke grenzen en hoe statisch die zijn, dat bepalen voor een groot deel jullie, de ouders. Uiteraard kun je je daarbij laten adviseren door de buitenwereld. Maar durf bepaalde, zogenaamd vaststaande opvoedregels “uit de boekjes” om te denken en aan te passen, of zelfs overboord te gooien, in functie van je gezin en je kind, zonder je te druk te maken over hoe anderen daarover denken. Vergeet ook niet, waar mogelijk, naar je kind te luisteren: misschien heeft ie wel goede argumenten om een regel bij te sturen? .
6. Een kind leert op de lange duur niet zoveel van externe straffen of beloningen. Dat geldt bij uitstek voor hoogbegaafde kinderen. Bovendien zijn net zij vaak al heel jong in staat om hun aandeel in een situatie te her- en erkennen en daarover na te denken, en willen ze het echt graag goed doen. Wanneer een (jong) kind moeite heeft met emotieregulatie (het sturen van je emoties en de manier van uiten), probeer de situatie dan tijdig te ontmijnen door je kind af te leiden. Opteer liever voor een “time-in” dan een “time-out” en wanneer het je echt even te veel wordt, stap dan liever zelf uit de situatie. Soms kan dat enkel door letterlijk tot 10 (of 20 of 100) te tellen en rustig in en uit te ademen. Je zal merken dat, eens de angel eruit, dingen vanzelf tot rust komen en niet zo erg blijken als je dacht. Achteraf, wanneer de gemoederen zijn bedaard, kun je samen uitzoeken wat er achter het gedrag van je kind schuilging. .
7. Je bent een mens. Mensen zijn niet perfect en maken fouten. Uit fouten kun je leren. Bovendien heb je het beste voor met je kind. Relax. Wees mild voor jezelf, geef jezelf af en toe een schouderklopje en gun jezelf ook wat. Kijk naar de mooie momenten met je hoogbegaafde kind, geniet van zijn humor en creativiteit. Geniet van je gezin. Speel en lach samen en laat die perfecte boel voor wat ie is. Goed genoeg is heus genoeg.

In De Talentenhaven verwelkomt Véronique Minnebo graag ouders van hoogbegaafde kinderen, die op zoek zijn naar meer evenwicht in hun gezin, handvatten om hun rol als ouder terug stevig in de hand te nemen, zichzelf beter willen leren kennen en begrijpen en die de mogelijke eigen hoogbegaafdheid ontdekken en daar wat mee willen doen.

Ben je benieuwd naar het aanbod van Véronique, of wil je meer informatie of kennismaken? Bezoek dan www.detalentenhaven.be , info@detalentenhaven. Of volg De Talentenhaven via Facebook!

VRAAG: heb jij ervaring met hoogbegaafde kind(eren)? Dan ben ik benieuwd naar jouw tips!