Een groot misverstand in communicatie is dat assertief communiceren hetzelfde betekent als opkomen voor jezelf. Wellicht breng ik jou hiermee nu ook in verwarring. Ik merk dat mensen die meer voor zichzelf willen opkomen, zich vaak spiegelen aan mensen die - zonder rekening te houden met anderen - opkomen voor zichzelf. Dit behoort echter niet tot assertiviteit, maar wel tot de categorie agressieve communicatie. In dit artikel wil ik graag het misverstand over assertieve en agressieve communicatie uit de wereld helpen én ontdek je waar overal "ruis" in de communicatie kan voorkomen. Veel mensen verwarren assertief met agressieve communicatie. Vaak is agressieve communicatie de norm geworden en kijken we op naar mensen die agressief communiceren, we vinden dan dat ze assertief zijn. Nee dus. Mensen die agressief communiceren, komen op voor zichzelf ... maar houden totaal geen rekening met de ander.

Het verschil tussen sub-assertief, agressief, manipulatief en assertieve communicatie

Je vrijheid houdt op waar die van een ander begint. En zo is dat ook bij communicatie. Je mag zeggen wat je wil, zolang je niet over de grens gaat van de ander. Een voorbeeld? Stel dat je ergens in de rij staat te wachten en iemand steekt voor. Dan zou je op deze manier kunnen reageren. Het voorbeeld schrijf ik voor de duidelijkheid in de blauwe kleur: Sub-assertief communiceren: is opkomen voor de ander, zonder rekening te houden met jezelf. Deze communicatiestijl leidt vaak tot onvrede. Voorbeeld: iemand steekt voor en ik laat het gebeuren... . Manipulatief communiceren: is opkomen voor jezelf, via een omweg. Deze communicatiestijl leidt eveneens vaak tot onvrede. Voorbeeld: iemand steekt voor en ik vertel een smoesje waardoor die persoon uit de rij gaat en dus opnieuw ergens achterin komt te staan. Agressief communiceren: is opkomen voor jezelf, zonder rekening te houden met de ander. Deze communicatiestijl leidt vaak tot ruzie. Voorbeeld: iemand steekt voor en ik zeg: "heb jij geen manieren misschien, maak maar dat je snel achter mij staat of ... ". Assertief communiceren: is opkomen voor jezelf EN rekening houden met de ander. Deze communicatiestijl leidt vaak tot een win-win situatie. Voorbeeld: iemand steekt voor en ik zeg: "hallo, ik stond hier al even in de rij en nu staat u voor mij, dat vind ik niet zo prettig. Is het mogelijk om achteraan aan te schuiven? Dank je wel".

Dat communiceren niet simpel is, dat spreekt voor zich: RUIS in communicatie

In communicatie spelen er heel veel factoren mee. Eerst en vooral is de communicatie circulair. Dat wil zeggen dat alles invloed heeft op elkaar en dat tegelijkertijd. Als persoon A iets zegt (boodschap), dan heeft de manier waarop persoon B aanwezig is invloed (feedback). Elke persoon heeft een binnen- en buitenkant. Aan de binnenkant zitten onze gedachten en gevoelens. Terwijl de buitenkant alle gedrag is dat men kan waarnemen. We spreken van congruent gedrag wanneer de binnenkant in overeenstemming is met de buitenkant. De plaats of situatie waarin het gesprek plaatsvindt, is de context. Wanneer ik een goede vriend vraag hoe hij zich voelt bij een gebeurtenis, dan krijg ik soms de boodschap dat ik de therapeut niet moet uithangen. Terwijl deze vraag de normaalste vraag is in mijn praktijkruimte. Er is dus voor alles een plaats en een tijdstip. Overal kan er ruis ontstaan, kan er iets mislopen in de communicatie. Zowel bij de boodschapper, als bij de ontvanger:

• weinig of geen contact met eigen gevoelens, gedachten
• weinig of geen contact met hoe je je gedraagt, hoe je non-verbale taal is
• geen verbinding tussen de binnen- en buitenkant
• je boodschap die je foutief de wereld instuurt
• verkeerde interpretatie van de non-verbale taal van de ontvanger
• verkeerde interpretatie van de verbale taal van de ontvanger
• de verkeerde plaats, het verkeerde moment

Als je moeilijkheden ervaart in communicatie, kan het goed zijn deze even te onderzoeken. Te reflecteren over de concrete situatie. Wat gebeurt er in onze communicatie?

• wat voel ik?
• wat zijn mijn gedachten?
• hoe gedraag ik mij?
• klopt de verbinding tussen gevoelens, gedachten en lichaam?
• begrijp ik de ander?
• hoe formuleer ik mijn boodschap en komt deze juist aan?
• is dit het juiste moment, de juiste plaats voor mijn boodschap?

Wil je graag assertief communiceren en ben je bang voor een conflict? Gebruik de kracht van verbindende communicatie. Voor mij is verbindende communicatie dé tool om op een geweldloze manier, een verbindende manier op te komen voor jezelf zonder de grens van de ander te overtreden. Het vergt echter veel oefening, maar zoals met veel is de intentie veel belangrijker dan het resultaat.

VRAAG: in welke communicatiestijl herken jij je of welke ruis ontdek jij wel eens in communicatie?