En plots was mijn getuigenis de headline van het VTM journaal. Om 11u30 kreeg ik een telefoontje of ik mijn verhaal wou vertellen over burn-out en stress op het werk. Het overviel me natuurlijk en ik moest er toch even over nadenken … want op deze manier stel je jezelf wel heel kwetsbaar op. Drie kwartier later stonden ze op de plaats van afspraak en nog een drie kwartier later kwam het al in het nieuws. De snelheid en de professionaliteit waarmee die journalisten werken, is ongelofelijk knap. Zoals dat meestal gaat met interviews is de uitzendtijd veel te kort, waardoor maar enkele zinnetjes uit het interview de uitzending hebben gehaald. Vandaar voel ik de behoefte om mijn getuigenis, maar vooral ook de tips en advies die niet aanbod kwamen, te schrijven.

Wat is er aan de hand?

Bijna 1 op de 2 werknemers geven aan dat ze teveel stress ervaren op het werk. 280.000 Vlamingen vertonen zelfs symptomen van burn-out.  Dat is een vijfde meer dan drie jaar geleden, zo blijkt uit de driejaarlijkse Werkbaarheidsmonitor waarover Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg berichten. Dit betekent dus dat slechts de helft van de Vlaamse werknemers (51 procent) zijn job “werkbaar" vindt. Nochtans hadden werkgevers en werknemers kort na 2000 afgesproken om tegen 2020 zestig procent van de jobs werkbaar te krijgen. De heropleving van de economie - de nieuwe opdrachten die bedrijven krijgen, maar het te weinig aan personeel - zou hiervan de oorzaak zijn.

Mijn burn-out

18 jaar geleden heb ik ook een burn-out gehad. Dat is lang geleden, maar het zit nog vers in mijn geheugen. Ik werkte toen als opvoeder in een huis voor bijzondere jeugdzorg. De druppel die de emmer deed overlopen was een vrij stomme situatie. Mijn directie had me opgedragen om het gras af te rijden en de zakken gras naar het containerpark te vervoeren. Ik had 1 zak gras laten staan omdat een van onze bewoners wat individuele aandacht nodig had (het begeleiden van jongeren was mijn kerntaak). Toen ik terug kwam van het containerpark kreeg ik een opmerking van de directie omdat ik die zak gras had laten staan. Het argument dat een jongere extra aandacht nodig had en dat dat de reden was, kon haar niet overtuigen. Ik nam mijn jas en ging naar huis. Het werd zwart voor mijn ogen en het volgende moment zat ik wenend achter mijn stuur. Thuisgekomen ging ik direct m’n bed in en wat later stond de dokter naast mij. Ik werd voor wat tijd thuis geschreven. Enkele weken later nam ik ontslag. Ik wou mijn collega’s en m’n werkgever niet tot last zijn en nam ontslag wegens medische redenen. Dat gaf me extra ruimte en ik kon me heroriënteren. Ik ging solliciteren en had al snel een nieuwe job. Ik combineerde werk en studie en 18 jaar later ben ik nog steeds erg gelukkig dat me dat toen is overkomen. Het was een bijzondere leerervaring en heeft me geholpen om grotere stappen vooruit te zetten in m’n leven.

Wat heeft mij geholpen?

In de eerste plaats was rust mijn grote hulp. Even mijn lichaam de tijd geven om te genezen. Ik was emotioneel en fysiek compleet op en ontzettend moe. Maar nadat ik wat weer op krachten gekomen was, zat ik enorm verveeld met het feit dat mijn collega’s het met een man minder moesten doen. Mijn verantwoordelijkheidsgevoel was (en is) erg groot. Bovendien was het ontzettend vreemd om niet “ziek” te zijn en toch thuis te zitten. Ik besloot dat de enige manier om een verdere stap te zetten, ontslag was. Ik besprak dit met de dokter en via de arbeidsgeneesheer kon dit geregeld worden: ontslag wegens medische redenen. Dit maakte dat ik mijn recht op een uitkering kon behouden en dat mijn werkgever geen ontslagvergoeding moest betalen. De middenweg dus! Na dat ontslag kon ik pas echt helemaal tot rust komen. Ik nam enkele weken de tijd om mij te heroriënteren en startte met solliciteren. Niet veel later had ik een nieuwe job als educatief medewerker en ik ging opnieuw studeren. De beste beslissing ooit!

Maar burn-out bleef achter de hoek loeren

Enkele jaren later zat ik opnieuw niet goed in m’n vel. Ik ben een erg enthousiast en ambitieus iemand met veel wilskracht en op zoveel wil ik graag “ja” zeggen. Het ideale recept voor een burn-out. Bovendien ben je na een eerste burn-out veel vatbaarder voor herval. Ik zocht hoe ik daarmee moest omgaan en mindfulness was voor mij de grote uitweg. Ik volgde een 8-weken MBCT (mindfulness) in 2007 en leerde zoveel over mezelf en hoe ik beter voor mezelf kan zorgen. Ook mijn 4-jarige opleiding tot psychotherapeut was ook voor mezelf een ontzettend fijne ontdekkingstocht. Niet lang daarna volgde ik de cursus opnieuw, om mezelf te verdiepen. En daarna volgde ik ook heel wat bijkomende opleidingen, zo ook de trainersopleiding om zelf mindfulness te kunnen aanbieden aan mijn klanten.

Wat heb ik intussen geleerd?

Als je JA zegt tegen anderen, zeg dan GEEN NEE tegen jezelf

Als super enthousiaste, leergierige, gedreven en ambitieuze persoon zeg ik graag JA … omdat ik dat echt ook wil! Maar zo’n JA is niet altijd wat ik nodig heb. Vaak is zo’n JA dus een NEE voor mezelf. Stel dat ik erg moe ben en nood heb aan rust, maar vrienden bellen me op om iets te gaan drinken … dan zou ik vroeger JA gezegd hebben. Maar eigenlijk wist ik dat dat niet goed voor me was, dat ik eerder een rustig avondje nodig had en vroeg in mijn bed wou. Nu doe ik dat niet meer. Als ik JA zeg, dan is dat ook een JA voor mezelf.

Smartphone, mail en sociale media

Ze zijn superverslavend. Dat ervaar jij wellicht ook. Op toilet, in de wachtzaal, op de trein, aan de kassa, ... geen enkel moment gaat voorbij of we loeren op dat ding op zoek naar nieuws, naar nieuwe feitjes, naar nieuwe likes. We zijn verslaafd aan de endorfines die dat ding teweegbrengen. Maar dat maakt dat we ons brein niet tot rust laten komen. We zijn constant bezig en komen niet tot rust. Zelfs voor het slapengaan kijken we nog even of we niks gemist hebben. En dan kijken we vreemd op dat we niet ‘tot rust” kunnen komen. Deze les heb ik intussen wel geleerd. Mijn Iphone is een nuttig instrument, maar hij gaat op heel wat momenten in de dag aan de kant. Bovendien staat hij ALTIJD op stil. Ik hoor dus geen enkele oproep of berichtje binnenkomen. Heerlijk bevrijdend!

Je opnieuw leren vervelen

Vervelen? Ja, dat heb ik in mijn jeugd veel gedaan. Niet weten wat gedaan en dan maar zitten niksen. Heerlijk als ik er nu aan terugdenk. In onze huidige prestatiemaatschappij laten we onszelf dat niet meer toe. We zijn constant bezig, druk bezig. Maar vervelen, dat is bijna taboe geworden. Terwijl uit verveling ontstaan fantastisch nieuwe dingen: creativiteit, fantasie, nieuwe ideetjes. Maar vooral: we schakelen even over van de DOE- naar de ZIJNS-modus. Even bij onszelf komen, even RUSTEN in ZIJN.

En zo komen we natuurlijk uit bij meditatie.

Meditatie is dé tool die mijn leven meer kwaliteit geeft en waardoor ik beter naar mezelf luister. Dankzij meditatie stap ik "bij wijze van spreken" op de juiste trein. Metaforisch gezien dan, zijn veel mensen zo druk bezig dat ze ’s morgens snel snel naar het treinstation rennen. Ze stappen op de eerste trein die ze tegenkomen en zijn dat verwonderd dat ze op de verkeerde bestemming aankomen. Dankzij meditatie stop je met rennen, neem je even afstand om te kijken, en kies je voor de juiste trein. Dankzij meditatie en mindfulness krijg je meer levenskwaliteit. Je leert hoe je meer ruimte geeft aan aangename en onaangename ervaringen. Je lichaam leer je op een andere manier kennen, waardoor je veel beter omgaat met je fysieke en mentale grenzen. En je leert je energie beter beheren. Kortom, je leert luisteren naar jezelf. Veel succes alvast met jouw groeiproces en graag tot snel! Jan